1. In het raadsvoorstel van juli 2020 staat dat het juridisch kan wat de gemeente voor beleidswijziging heeft vastgesteld. Kunt u dat onderbouwen? Waaruit blijkt dat de grafrechten voor onbepaalde tijd kunnen worden ingenomen en dat er voortaan geld kan worden gevraagd?
Antwoord: In het vastgestelde beleidsplan is opgenomen dat wanneer een graf vol is (alle beschikbare lagen zijn gebruikt) het graf op verzoek van de rechthebbende leeg kan worden gemaakt en opnieuw in gebruik kan worden genomen met nieuwe rechten, indien de omstandigheden dit toe laten. Er is in dit geval geen sprake van een eenzijdige inname van het grafrecht. Het gebeurt op verzoek van de rechthebbende. Om een graf dat vol is opnieuw te kunnen gebruiken is het ruimen van het graf noodzakelijk. Dat kan in de vorm van schudden, waarin de stoffelijke resten onderin hetzelfde graf opnieuw worden begraven zodat er weer begraafruimte beschikbaar is. Voor de wet is schudden een vorm van ruimen. In de Wet op de lijkbezorging (art. 31 lid 2) is opgenomen dat de houder van de begraafplaats (in dit geval de gemeente) bepaalt of er geruimd wordt. Zij kan dat doen op verzoek van de rechthebbende. De gemeente kan en mag hieraan voorwaarden verbinden. De gemeente Buren heeft daarbij als voorwaarde gesteld dat een eventueel recht voor onbepaalde tijd dan moet worden beëindigd en dat het grafrecht opnieuw wordt verleend voor bepaalde tijd. Het is aan de rechthebbende om daar wel of niet voor te kiezen. Als de rechthebbende daar niet voor kiest verandert er niets. De rechthebbende behoudt het grafrecht voor onbepaalde tijd voor dit graf en het graf blijft onaangetast.
2. De kosten waarover u spreekt zijn nog niet genoemd, omdat ze later pas worden vastgesteld. In de brief vraagt u mensen wel om alvast in te stemmen. Wat betekent deze instemming concreet? Worden mensen later met een rekening geconfronteerd of krijgen ze de vraag tegen die tijd nogmaals voorgelegd?
Antwoord: De brief die we in mei 2021 hebben gestuurd is primair bedoeld om te controleren of we in onze administratie de juiste gegevens hebben van de rechthebbenden, zodat we die snel kunnen bereiken als dat nodig is. In de brief vragen wij tevens aan de rechthebbenden of er nog belangstelling is voor het graf en of men het grafrecht wil behouden. In de praktijk komt het veelvuldig voor dat de rechthebbende van een graf voor onbepaalde tijd is overleden en dat de nabestaanden (bijvoorbeeld de kleinkinderen) geen binding meer hebben met het graf.
In de brief informeren wij rechthebbenden over de wijzigingen in het beleid. Zij kunnen daar kennis van nemen. Een rechthebbende kan besluiten om op basis van het nieuwe beleid er voor te kiezen om het grafrecht te behouden of afstand te doen van het grafrecht.
De wijziging van het onderhoudsrecht gaat in per 2030. De komende tijd gaan we dit verder uitwerken en vormgeven. Op het moment dat er definitieve besluitvorming over het uiteindelijke tarief heeft plaatsgevonden informeren we de rechthebbenden hierover. Een rechthebbende kan op dat moment opnieuw een afweging maken in de keuze voor behouden of beëindigen van het grafrecht.
3. De kosten moeten voor mensen ook behapbaar zijn. Het kan zelfs een factor zijn in de moeilijke afweging die mensen moeten maken. Kunt u een indicatie geven van de maximale kosten?
Antwoord: De komende tijd gaan we dit verder uitwerken en vormgeven. Daarover is op dit moment nog niets
bekend.
4. In de brief van 18 Mei 2021 worden mensen geïnformeerd over het vervallen van grafrechten
voor onbepaalde tijd en de consequenties die dat met zich meebrengt. Vervolgens worden
mensen onmiddellijk geconfronteerd met de vraag of ze de grafrechten willen behouden en dus
de nog onbekende extra kosten willen instemmen. Ze krijgen slechts 6 weken de tijd. Dat doet
geen recht aan het moeilijke en gevoelige besluit wat mensen moeten nemen. De
rechthebbenden kunnen op leeftijd zijn en deze kwestie moeten bespreken met hun kinderen of
andere familieleden. Waarom krijgen zij zo weinig tijd? Waarom heeft de gemeente zo snel een
antwoord nodig als de grafrechten voor onbepaalde tijd pas zullen vervallen na 2030?
Antwoord: De rechthebbenden hoeven nu nog niet in te stemmen met toekomstige aanpassingen van de tarieven. Met de brief willen we alleen bereiken dat wij beschikken over actuele informatie over de rechthebbenden en dat de rechthebbenden nu al kennis hebben genomen van de vastgestelde wijzigingen van het beleid.
De brief en het antwoordformulier zijn voor de gemeente een inventarisatie van de belangstelling voor de graven voor onbepaalde tijd. We hebben een antwoordtermijn opgenomen om te voorkomen dat rechthebbenden de brief (voorlopig) aan de kant leggen. Als we het antwoordformulier later ontvangen verwerken we de informatie alsnog. Dat heeft geen consequenties voor de rechthebbenden.
5. Is het mogelijk dat de gemeente de termijn kan verlengen waarbinnen mensen moeten aangeven of ze al dan niet gebruik willen blijven maken van het graf en de rechten willen behouden? Zo ja, kunnen mensen daar ruim de tijd voor krijgen?
Antwoord: Het is mogelijk om deze termijn te verlengen. Als we het antwoordformulier later ontvangen verwerken we de informatie alsnog. Dat heeft geen consequenties voor de rechthebbenden.
6. Tot slot is het vooral van belang dat mensen terecht kunnen met hun vragen en zorgen. In de brief die gestuurd is, staat geen mailadres of telefoonnummer genoemd. Kunt u mensen informeren bij wie zij terecht kunnen om over dit onderwerp te praten.
Antwoord: Mensen kunnen bij de gemeente terecht met hun vragen en zorgen. In de brief noemen we het (algemene) telefoonnummer 14 0344 en het e-mailadres gemeente@buren.nl dat zij daarvoor kunnen gebruiken. Een aantal mensen is beschikbaar om de vragen te beantwoorden. Omdat de beschikbaarheid per persoon anders is hebben we ervoor gekozen om geen namen te noemen. Als een van deze medewerkers niet direct in de gelegenheid is om de vragen te beantwoorden bellen we naderhand terug.
Naar aanleiding van deze antwoorden hebben we op 5 juli aanvullende schriftelijke vragen gesteld aan het college.
Toelichting voor het college:
In antwoord op onze vorige schriftelijke vragen geeft u aan dat de grafrechten voor onbepaalde tijd
niet kunnen worden ingenomen. Dat betekent dat de gemeente Buren haar inwoners heeft gevraagd
om de grafrechten vrijwillig af te staan. Dat kan maar dan moeten inwoners wel goed begrijpen dat het
hun rechten zijn en dat het niet nodig is om ze af te staan. Voor de VVD is dat reden om extra vragen
te stellen. Wij maken ons zorgen dat sommige inwoners wel degelijk druk hebben gevoeld om hun
rechten op te geven, omdat de vraag gesteld is onder tijdsdruk, namelijk 6 weken. We zijn bezorgd dat
mensen ook druk hebben ervaren omdat er gesproken wordt over kosten zonder deze expliciet te maken. Dan kan de situatie ontstaan dat mensen onder tijdsdruk en zorgen om onbekende financiële
lasten hun rechten hebben opgegeven zonder dat het nodig was.
Het college/de burgemeester wordt verzocht de volgende vraag/vragen schriftelijk te
beantwoorden:
1. De antwoordtermijn liep af op 1 juli. Hoeveel mensen in onze gemeente hebben deze
brief ontvangen? Hoeveel mensen hebben het formulier teruggestuurd?
2. Hoeveel mensen hebben aangevinkt dat zij hun grafrechten afstaan? 3. Is in de brief duidelijk gemaakt dat de grafrechten voor onbepaalde tijd niet kunnen worden ingenomen? Zo nee, waarom niet?
4. Is in de brief duidelijk gemaakt dat inwoners hun grafrechten vrijwillig afstaan als zij ‘nee’ invullen op het antwoordformulier?
5. Als mensen in het formulier hebben aangegeven dat zij hun grafrechten willen behouden, hebben zij daarmee dan automatisch ingestemd met de nog onbekende kosten?
6. De derde optie ‘geen antwoord’ is niet in de brief opgenomen. Dat betekent dat mensen ofwel moesten kiezen voor onbekende kosten, ofwel voor het afstaan van hun grafrechten. Is het mensen duidelijk gemaakt dat zij hun grafrechten behouden als zij het formulier niet terugsturen?
7. De gemeente heeft verzuimd te vermelden dat mensen niet verplicht waren om een keuze te maken, de gemeente heeft de kosten voor het behouden van de grafrechten niet vermeld en tot slot heeft de gemeente een tijdsdruk opgelegd door een antwoordtermijn van 6 weken te hanteren. Hierdoor kan het zo zijn dat mensen ervoor gekozen hebben hun grafrechten vrijwillig op te geven, terwijl zij dat wellicht niet zouden hebben gedaan als zij hun rechtspositie beter hadden begrepen. Is het wel rechtsgeldig als mensen hun rechten hebben afgestaan onder deze omstandigheden?
Op 12 juli waren deze vragen nog niet beantwoord. Op dinsdag 13 juli zullen wij samen met de PCG een motie indienen. De gehele motie is te vinden in de bijlage.
Roept het college van burgemeester en wethouders op om:
1. Belanghebbende opnieuw en dan wel zo spoedig mogelijk per brief te informeren, waarin:
▪ de werkelijke bedoeling van de brief (inventarisatie en controle van de gemeentelijke
administratie) extra wordt toegelicht;
▪ uitgelegd wordt dat er geen sprake is dat belanghebbenden overhaast een heroverweging
zouden moeten maken over het behoud van de grafrechten;
2. De raad te informeren over de resultaten van deze actie.